Thị trường tín chỉ carbon – nơi “mua bán không khí sạch” – đang trở thành điểm nóng toàn cầu. Trong đó, Ninh Thuận với diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng rộng lớn đang từng bước tận dụng cơ hội quý giá này để vừa bảo vệ rừng, vừa phát triển kinh tế bền vững.

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết số 189/2025/QH15 cho phép tỉnh được giữ lại 100% nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon là cú hích lớn. Đây không chỉ là nguồn lực tài chính quan trọng, mà còn là lời khẳng định vai trò của Ninh Thuận trong chiến lược “kinh tế carbon thấp” của cả nước.

Vườn quốc gia Núi Chúa - Ninh Thuận.

Tín chỉ carbon là gì mà cả thế giới theo đuổi?

Hiểu đơn giản, tín chỉ carbon là “giấy chứng nhận” cho mỗi tấn khí CO2 được giảm thải nhờ các hoạt động như trồng rừng, bảo vệ rừng hay chuyển đổi sản xuất xanh. Mỗi quốc gia, doanh nghiệp có thể mua tín chỉ này để bù đắp phần phát thải vượt mức cho phép.

Hiện nay, giá trị một tín chỉ carbon trên thị trường thế giới có thể từ 1 USD đến gần 200 USD, tùy theo chất lượng và loại dự án. Riêng rừng Ninh Thuận, theo tính toán sơ bộ, có thể “giữ lại trong lá phổi xanh” khoảng 28,2 triệu tấn CO2 – con số không nhỏ nếu biết rằng chỉ cần bán được với giá 5 USD/tấn như Việt Nam từng làm với Ngân hàng Thế giới, địa phương đã có thể thu về hơn 140 triệu USD.

Người dân được gì khi rừng có giá?

Không chỉ nhà nước hay doanh nghiệp được lợi, người dân sống gần rừng cũng chính là đối tượng được chia sẻ nguồn thu này. Mô hình chi trả dịch vụ môi trường rừng từ tín chỉ carbon đã được áp dụng thí điểm tại Bắc Trung Bộ, đem lại hơn 1.200 tỷ đồng cho người trồng, giữ rừng.

Tại Ninh Thuận, dự kiến trong năm 2025, nếu các hồ sơ hoàn tất đúng tiến độ, người dân sẽ bắt đầu được nhận tiền từ việc giữ rừng, phục hồi rừng và tham gia vào các chương trình giám sát, quản lý rừng bền vững.

Ninh Thuận đã và đang làm gì?

Lập đề án thí điểm: Sở Nông nghiệp phối hợp cùng Tập đoàn ECOTREE khảo sát thực địa, xây dựng đề án phát triển tín chỉ carbon từ rừng trồng và rừng tái sinh.

Xây dựng cơ sở dữ liệu: Điều tra, đo đạc lại toàn bộ diện tích rừng để tính toán trữ lượng carbon chính xác.

Kêu gọi đầu tư: Mục tiêu thu hút ít nhất 2 dự án từ các tổ chức quốc tế liên quan đến dịch vụ hấp thụ carbon.

Truyền thông cộng đồng: Dự kiến tổ chức 10 chương trình giáo dục, truyền thông để người dân hiểu rõ về lợi ích khi tham gia thị trường carbon.

Tập huấn chuyên môn: Đào tạo cho ít nhất 50 cán bộ lâm nghiệp, đảm bảo đủ năng lực quản lý rừng theo tiêu chuẩn carbon quốc tế.

Rừng trồng cây thông ba lá 5 năm tuổi tại khu vực núi Tà Năng, thuộc Ban quản lý rừng phòng hộ đầu nguồn liên hồ Sông Sắt - Sông Trâu đang phát triển tốt. Ảnh: NTO.

Không chỉ giữ rừng, mà còn phát triển kinh tế xanh

Trong tương lai gần, rừng Ninh Thuận sẽ không chỉ là nơi cung cấp gỗ hay giữ nước, mà còn là “nhà máy hấp thụ CO2” – tạo ra giá trị từ không khí sạch. Khi thị trường tín chỉ carbon nội địa vận hành thí điểm vào cuối năm 2025 và chính thức ra mắt sàn giao dịch vào năm 2029, Ninh Thuận sẽ là địa phương sẵn sàng nhất để tham gia, tạo nguồn thu ổn định và góp phần vào cuộc chiến toàn cầu chống biến đổi khí hậu.