Thằn lằn không mắt không chân được phát hiện ở Ninh Thuận: Sinh vật bí ẩn dưới lòng đất

Thằn lằn không mắt, không chân vừa được phát hiện ở Ninh Thuận, sống ẩn dưới lòng đất và có đặc điểm tiến hóa đặc biệt phù hợp với môi trường tối.

Các nhà khoa học Việt Nam và Nga vừa xác định một loài bò sát mới thông qua việc nghiên cứu các mẫu vật thu được trong chuyến khảo sát thực địa của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga tại Vườn quốc gia Núi Chúa (Ninh Thuận) vào năm 2023.

Một loài thằn lằn kỳ lạ không mắt, không chân vừa được phát hiện ở Ninh Thuận. Do sống ẩn dưới lòng đất hoặc dưới lớp mục thực vật, chúng gần như không cần mắt và không có chi trước, chi sau chỉ xuất hiện ở mẫu đực nhưng rất sơ khai.

Cụ thể, các nhà khoa học thuộc trung tâm này đã phát hiện và mô tả một loài thằn lằn mù mới thuộc chi Dibamus ở Vườn quốc gia Núi Chúa.

Đặc điểm sinh học độc đáo của loài thằn lằn mới

Loài thằn lằn mới này có những đặc điểm vô cùng đặc biệt. Mắt của chúng gần như không phát triển, hoàn toàn bị vảy phủ kín, phù hợp với cuộc sống trong bóng tối dưới mặt đất. Đặc biệt, chúng không có chi trước và chi sau chỉ xuất hiện ở một số mẫu đực, tuy nhiên, các chi này rất sơ khai và không có chức năng rõ rệt.

Loài mới này, được đặt tên là Dibamus deimontis, với tên gọi phản ánh địa danh phát hiện ra chúng, nghĩa là 'Núi Chúa' trong tiếng Latin.

Môi trường sống và cơ chế tiến hóa

Loài thằn lằn này sống trong các lớp đất và mục thực vật, nơi ánh sáng không thể xuyên qua, điều này giải thích cho sự thoái hóa của mắt. Không có chi trước, chi sau cũng rất thô sơ, chúng đã thích nghi với lối di chuyển thông qua cơ thể thuôn dài, giống như rắn, giúp chúng dễ dàng len lỏi qua các khe hẹp trong đất.

Thạc sĩ Lê Xuân Sơn từ Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga cho biết, loài này có chiều dài cơ thể tối đa là 13,6 cm và chiều dài đuôi trung bình là khoảng 3 cm.

Việc phát hiện loài thằn lằn không mắt, không chân này ở Ninh Thuận mở ra nhiều câu hỏi về tiến hóa và thích nghi của động vật trong môi trường sống cực kỳ đặc thù. Đây là một dấu hiệu cho thấy hệ sinh thái địa phương còn chứa đựng nhiều điều bí ẩn cần được nghiên cứu sâu hơn.

Loài thằn lằn này có màu sắc dao động từ nâu xám đến nâu hồng và trên cơ thể có các đốm xám không đều. Vì đặc điểm sống ẩn dưới đất hoặc dưới lớp mục thực vật, mắt của chúng gần như không phát triển và được phủ kín bởi vảy.

Đặc biệt, chúng không có chi trước, và chi sau chỉ thấy ở mẫu đực nhưng rất sơ khai.

Khi bị làm phiền, chúng sẽ vùng vẫy liên tục để thoát xuống đất và nhanh chóng tìm nơi trốn giống như hành vi của giun.

Được biết, Dibamus deimontis là loài thứ tám trong chi Dibamus được tìm thấy tại Việt Nam và cùng với Dibamus tropcentr, cả hai đều là các loài bò sát mới nhất được mô tả ở Vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận.